Jeszcze kilka lat temu dziecko było słodkie, grzeczne i uczynne. Teraz kiedy ma 15 lat, wszystko się zmieniło. Odpowiada opryskliwie, nie pomaga Ci w domowych obowiązkach, łamie ustalone zasady. Większość rodziców spotyka się z buntem nastolatków. Sprawdź, jak sobie z nim radzić.
Najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić, to zachować spokój. Postaraj się nie tracić nad sobą kontroli. Jeśli zbuntowany nastolatek zobaczy, że tracisz cierpliwość i zaczynasz na niego krzyczeć, ucieszy się, że wyprowadził Cię z równowagi. Policz więc do 10, a następnie porozmawiaj z nim spokojnie o całym zdarzeniu.
Pamiętaj, że to Ty jesteś rodzicem i podejmujesz ostateczne decyzje. Chociaż nastolatek często próbuje zachowywać się jak dorosły, nie może Tobą rządzić. To Ty masz doświadczenie życiowe niezbędne do podejmowania ważnych decyzji, dlatego musisz wyznaczyć granice. Nawet jeśli nastolatek się buntuje, w głębi duszy czuje się komfortowo, gdy ma wyznaczone granice. Chociaż Twoje dziecko chce samodzielnie podejmować decyzje, pamiętaj, że mózg nastolatka nie jest jeszcze w pełni ukształtowany i nadal potrzebuje wskazówek. Rozsądne zasady mogą w danej chwili go zdenerwować, ale z pewnością przyniosą pozytywne efekty.
Dokuczanie nastolatkowi lub ciągłe grożenie mu szlabanem, zwykle nie działa. W ten sposób zachęcasz go tylko do buntu i po części tracisz też swój autorytet. Dlatego udzielaj wskazówek tylko raz, dając tylko jedno ostrzeżenie. Jeśli to nie pomoże, natychmiast wyciągnij konsekwencje.
Kiedy już zdecydujesz, jakie ograniczenia lub zasady są dla Ciebie ważne, trzymaj się ich i ustal konsekwencje ich złamania. Absolutnie musisz wyciągać konsekwencje, by zobaczyć zmianę w zachowaniu swojego nastolatka. Nigdy nie groź karami, których nie wyegzekwujesz. Dziecko wyczuje blef, a Ty stracisz autorytet. Jeśli złamie zasady, spokojnie przedstaw konsekwencje. Możesz powiedzieć na przykład: “Nie posprzątałeś pokoju, tak jak prosiłem, więc nie pójdziesz w tym tygodniu do kina” lub “Wczoraj wróciłeś późno do domu, dlatego w weekend nie spotkasz się z przyjaciółmi”.
Stwórz możliwości otwartego dialogu. Im lepiej rozumiesz i szanujesz indywidualność swojego nastolatka, tym łatwiej będzie Ci z nim rozmawiać. Nie wyciągaj też pochopnych wniosków. Zastąp ocenę wyborów, emocji i zachowań dziecka – ciekawością. Często nastolatek miał ważny powód dla swoich działań, choć z perspektywy rodzica mogą wydawać się bezsensowne.
Słuchaj bez oceniania i udzielania porad. Nie kpij, nie przerywaj, nie krytykuj i nie udzielaj porad nieproszony. Nastolatek chce czuć się rozumiany i doceniany przez Ciebie, więc utrzymuj kontakt wzrokowy i skup się na nim, nawet gdy na Ciebie nie patrzy. Jeśli sprawdzasz pocztę e-mail lub czytasz gazetę, oderwij się na chwilę i porozmawiaj z dzieckiem. W ten sposób poczuje, że rzeczywiście jest dla Ciebie ważne.
Licz się z odrzuceniem. Nastolatek może reagować gniewem lub irytacją, gdy chcesz z nim porozmawiać. Spróbuj ponownie później, gdy oboje będziecie spokojni. Budowanie więzi wymaga czasu i wysiłku. Nie zniechęcaj się, wytrwaj, a nadejdzie przełom.
Czy Twój nastolatek czuje się przygnębiony lub smutny? Czuje się wyobcowany? A może potrzebuje kogoś, kto go wysłucha bez oceniania? Uważaj też na znaki ostrzegawcze i wyzwalacze złości. Pomóż również dziecku znaleźć zdrowe sposoby na wyładowywanie złości. Aktywność fizyczna jest szczególnie skuteczna. Zachęć do biegania, jazdy na rowerze, wspinaczki lub sportów zespołowych. Nawet zwykłe uderzenie w worek treningowy lub poduszkę może złagodzić napięcie i złość. Taniec lub puszczenie głośnej, agresywnej muzyki również może przynieść ulgę. Niektóre nastolatki malują lub rzeźbią, by w twórczy sposób wyrazić swój gniew.
